https://kampn.gov.pl
Obecna strona będzie funkcjonować pod starym adresem, lecz nie będą pojawiać się na niej nowe informacje,
a obecnie na niej zawarte nie będą już aktualizowane.
Nową stronę wydano w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Rezerwaty biosfery to tereny o wysokich walorach przyrodniczych, wyznaczone w celu wdrażania i propagowania zasad zrównoważonego rozwoju. Przez rozwój zrównoważony rozumieć należy taką formę rozwoju społeczno-gospodarczego, która godzi zaspakajanie potrzeb społeczeństw z ochroną ekosystemów i procesów przyrodniczych dla obecnych i przyszłych pokoleń. Rezerwaty biosfery ustanawiane są przez UNESCO na wniosek państw będących członkami tej organizacji.
Każdy rezerwat ma pełnić trzy podstawowe funkcje:
- chronić przyrodę
- promować zrównoważony rozwój społeczny i ekonomiczny
- umożliwiać działalność badawczą i naukową.
Skuteczna realizacja tych funkcji możliwa jest przy zaangażowaniu i współpracy wszystkich grup funkcjonujących w rezerwacie: mieszkańców, władz, przedsiębiorców, organizacji pozarządowywch i instytucji publicznych. Dlatego właśnie idea rezerwatu biosfery kładzie duży nacisk na swobodny przepływ informacji i kooperację w jak największej liczbie dziedzin.
Rezerwat biosfery "Puszcza Kampinoska" powstał w roku 2000. Jest drugim pod względem wielkości rezerwatem biosfery w Polsce. Na jego powierzchnię, wynoszącą 76 232 ha, składają się tereny Kampinoskiego Parku Narodowego oraz jego otuliny. Administracyjnie rezerwat w całości zlokalizowany jest w województwie mazowieckim, obejmując swym zasięgiem tereny należące do sześciu powiatów- warszawskiego, warszawskiego zachodniego, sochaczewskiego, płockiego, płońskiego i nowodworskiego. Granicami rezerwatu w całości lub w części objęte są dwie dzielnice Warszacy-Warszawa-Bielany, Warszawa-Bemowo- oraz piętnaście gmin: Stare Babice, Izabelin, Leszno, Kampinos, Młodzieszyn, Wyszogród, Brochów, Czerwińsk n. Wisłą, Leoncin, Zakroczym, Czosnów, Nowy Dwór Mazowiecki, Jabłonna, Łomianki i Warszawa-Białołęka.
Zgodnie z wymogami programu UNESCO „Człowiek i Biosfera" rezerwat ma trzy strefy: centralną, buforową i przejściową.
Strefa centralna, zwana rdzeniem, obejmuje obszary ochrony ścisłej Kampinoskiego Parku Narodowego z przyległymi do nich cennymi pod względem przyrodniczym terenami. Jej najważniejszą funkcją jest ochrona naturalnych zasobów i procesów przyrodniczych.
Strefa buforowa leży w całości na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego. Tworzą ją obszary objęte ochroną czynną i krajobrazową. Strefa ta służy realizacji różnych form ochrony aktywnej, jak np. przebudowa drzewostanów w celu ich unaturalnienia, zalesianie gruntów wykupionych bądź pozostawienie ich do sukcesji naturalnej lub sterowanej (renaturyzacja bagien, wrzosowisk, zarośli) itp. Dopuszczane są tutaj nieinwazyjne formy aktywności ludzkiej, takie, jak turystyka, rekreacja, edukacja ekologiczna czy ekstensywne praktyki rolnicze w obszarach ochrony krajobrazowej.
Strefa przejściowa obejmuje całą otulinę Kampinoskiego Parku Narodowego wraz z fragmentami Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Jest to strefa o dużych walorach przyrodniczych (m.in. 8 rezerwatów przyrody), przeznaczona dla gospodarowania człowieka opartego na zasadach zrównoważonego rozwoju. Jednakże działalność człowieka w żadnym wypadku nie powinna degradować przyrody tej strefy, a tym bardziej nie powinna negatywnie wpływać na strefę wewnętrzną i buforową.
Koordynowanie działań Rezerwatu Biosfery "Puszcza Kampinoska" powierzone zostało Dyrektorowi Kampinoskiego Parku Narodowego, przy czym należy pamiętać, że o funkcjonowaniu rezerwatu decydują wszyscy ci, którzy na jego terenie mieszkają, zarządzają jednostką administracyjną lub organizacją, prowadzą działalność gospodarczą, społeczną, edukacyjną, turystyczną itd. Osoby i organizacje realizujące lub planujące realizowanie inicjatyw z zakresu wdrażania szeroko pojętych zasad zrównoważonego rozwoju i chcące kontynuować działania pod egidą Rezerwatu Biosfery "Puszcza Kampinoska" mogą skontaktować się z Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. w celu uzyskania odpowiedzi na pytania, informacji, zgłoszenia propozycji czy uwag. Warto pamiętać, że szyld rezerwatu biosfery może okazać się pomocny przy pozyskiwaniu finansowania czy promocji różnego rodzaju działań.
Prof. Roman Kobendza |
Wydma |
Największy wpływ na rzeźbę terenu Puszczy Kampinoskiej miał ostatni lądolód. Została ona ukształtowana przez wody z topniejącego lodowca spływające do morza korytem rzeki Prawisły, która toczyła swe wody przez obecne doliny Neru, Warty i Łaby do Morza Północnego. Obniżanie się poziomu wody i kolejne zmiany koryta rzeki spowodowały wynurzanie się wysp i piaszczystych łach, które przewiewane i formowane przez wiatry przybrały formę dzisiejszych wydm. Przemieszczające się wydmy oraz opadanie wody spowodowało, że niektóre koryta i odnogi rzeczne zostały odcięte od głównego nurtu rzeki. Rozpoczął się proces odkładania materii organicznej i powolnego wysychania. Na tych międzywydmowych obszarach powstały tereny bagienne.
Otwarte wydmy |
Osada budnicza |
Niezwykle ciekawa jest historia nadwiślańskiego osadnictwa holenderskiego na terenie Puszczy Kampinoskiej. Od wieków powszechnie znana była umiejętność obcowania tego ludu z żywiołem wodnym i zdolność jego ujarzmiania oraz czerpania z tego korzyści. Olendrów, bo tak ich nazywała miejscowa ludność, osiedlano na tak zwanym "prawie holenderskim". Stanowiło ono, że osadnicy ci byli ludźmi wolnymi. Istnieją po dziś dzień ślady usprawnień, które wprowadzili "Olendrzy" i które stały się trwałym elementem kampinoskiego krajobrazu nadwiślańskiego. Są to: - wyniosłości terenu (naturalne lub usypiska), na których budowano domy, chroniąc je w ten sposób przed zatopieniem wodami powodziowymi, - miedze wysadzane wierzbami i topolami: drzewa wyznaczały niczym boje granice gospodarstwa osadnika podczas powodzi, a wiosną, kiedy kra ruszała, funkcjonowały jak izbice mostu - wiklinowe płotki stawiane dawniej pomiędzy drzewami w celu hamowania pędu wód powodziowych i zatrzymania żyznych rzecznych namułów podczas opadania wody.
Puszcza Kampinoska swoją nazwę wzięła od miejscowości Kampinos. Etymologia nazwy nie jest do końca wyjaśniona. Z 1377 r. pochodzi pierwsza wzmianka o miejscowości Białe Miasto, która była pierwotną nazwą Kampinosu. W 1489 r. pojawia się określenie Kapinos (Cappinos). Do dzisiaj nie wiadomo jednak skąd sama nazwa pochodzi. Dość prawdopodobne wydaje się, że od łacińskich słów campus noster (nasze pola). Słowa te pojawiły się w średniowiecznych dokumentach. Przez długi czas pochodzenie nazwy wywodzono od wypowiedzianych przez polującego w okolicach Puszczy Kampinoskiej króla Jana III Sobieskiego słów ubi campi nos fuimus (tam byliśmy, gdzie pola). Jeszcze inna hipoteza wywodzi ją od stanowiącej typowy element krajobrazu puszczy kępy wśród bagien, nazywanej przez miejscową ludność kampa. Nazwy Puszcza Kampinoska użyto po raz pierwszy na początku XVIII w., ale do powszechnego użytku weszła dopiero w połowie ubiegłego stulecia.
Więcej zdjęć ...
Teren puszczy był areną niemal wszystkich ważnych wydarzeń z historii Polski. W 1410 r. zachodnim skrajem puszczy podążał ze swoim wojskiem pod Grunwald Władysław Jagiełło. W 1794 r., podczas Insurekcji Kościuszkowskiej północnym krańcem puszczy maszerowała dywizja Henryka Dąbrowskiego. W okresie powstania styczniowego we wsi Kampinos znajdował się sztab powstańczy, a puszcza dawała schronienie uciekającej przed carską branką młodzieży warszawskiej. Pamiątkami tego okresu są m.in. mogiła powstańców w Zaborowie Leśnym oraz Sosna Powstańców 1863 r. w Górkach Kampinoskich, na konarach której carscy żołnierze wieszali pojmanych powstańców. Najkrwawszy był jednak okres II wojny światowej. We wrześniu 1939 r. rozbito tutaj idące na odsiecz Warszawie armie "Poznań" i "Pomorze", Przez całą okupację puszcza była schronieniem i miejscem szkolenia żołnierzy AK. Liczące ok. 2,5 tys. żołnierzy zgrupowanie AK na terenie Puszczy Kampinoskiej jako jedyne niosło realną pomoc Warszawie w okresie powstania w 1944 r. Pamiątkami z okresu wojny są liczne cmentarze wojenne i rozsiane po całej puszczy samotne mogiły.
Symbolem zbrodni hitlerowskich jest cmentarz-mauzoleum w Palmirach z grobami ponad 2000 ofiar masowych egzekucji dokonywanych potajemnie w Puszczy Kampinoskiej i w innych lasach podwarszawskich w latach 1939-41.
W sąsiedztwie parku zachowały się liczne zabytki architektury, z których najsłynniejsze związane są z życiem Fryderyka Chopina, jak dworek w Żelazowej Woli - miejsce jego urodzin, oraz gotycko-renesansowy kościół obronny w Brochowie miejsce chrztu kompozytora.
Cennymi zabytkami są też kościoły, m.in. w Kampinosie, Lesznie, Secyminie i dwory - w Lipkowie, Kampinosie, Tułowicach.
Kampinoski Park Narodowy leży w województwie mazowieckim tuż przy północno zachodnich rogatkach Warszawy. Obejmuje rozległe tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły w zachodniej części Kotliny Warszawskiej. Leży w bezpośrednim sąsiedztwie stolicy państwa.
Takie położenie nie jest bez znaczenia dla Warszawy. Przy wiatrach wiejących głównie z zachodu, statystycznie co trzy dni nad miasto nawiewane jest świeże powietrze znad Puszczy Kampinoskiej, jest więc ona "Zielonymi płucami Warszawy".
Do dyrekcji parku i Centrum Edukacji w Izabelinie można dojechać warszawską komunikacją miejską z przystanku Metro Młociny linią autobusową 708. Wysiąść należy na przystanku Izabelin Urząd Gminy a następnie cofnąć się, mijając budynek Poczty skręcić w lewo w ulicę Tetmajera i przejść ok 500 m.