Na obszarach wydmowych występują gleby z działu autogenicznego, które tworza się przy udziale wszystkich czynników glebotwórczych. Dominują gleby rdzawe, bielicowe i bielice. Niekiedy w misach deflacyjnych spotyka się gleby glejobielicoziemne.

Gleby rdzawe powstały w późnym plejstocenie, gdy na zapleczu lądolodu panował zimny klimat. W materiale piaszczystym wskutek intensywnego wietrzenia na głębokości około 1 m utworzył się poziom zabarwiony na rdzawo od tlenków żelaza otaczających ziarna mineralne. Współcześnie w glebach ukształtowanych na pisakach odbywa się proces bielicowania. Kwasy próchniczne powstałe z rozkładu ściółki przesiąkające z wodami opadowymi w głąb profilu glebowego, wymywają z jego górnej warstwy większość minerałów pozostawiając czysty piasek kwarcowy (poziom wymywania). W niższej warstwie gleby (poziom wmywania)minerały wytrącają się w formie żeli o barwie brązowej lub rdzawej.

Na obszarze pasów bagiennych i tarasów zalewowych Wisły występują gleby semihydrogeniczne, hydrogeniczne i napływowe. Na tworzenie się gleb semihydrogenicznych oddziałuje okresowo woda podziemna albo oglejenie opadowe w górnej, a niekiedy środkowej części profilu. Oglejenie powstaje w wyniku wytrącania się związków żelaza dwuwartościowego w głębszych warstwach gleby w warunkach beztlenowych wskutek zalewnia gleby wodą pochodzącą z opadów lub wodą podziemną. Wyodrębniono spośród tego działu gleb trzy rzędy: gleby glejobielicoziemne, czarne ziemie i gleby zabagnione. Gleby hydrogeniczne w najniżej położonych miejscach i lokalnych zagłębieniach. W glebach tych utwory ulegają ciągłym przekształceniom pod wpływem zmieniających się stosunków wodnych.