Informacja o szkoleniu przeprowadzonym w Kampinoskim Parku Narodowym w ramach projektu pt.: „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych”

W dniu 19 września 2011 r. odbyło się ostatnie już szkolenie w ramach projektu pt.: „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych” realizowanego przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska we współpracy z parkami narodowymi. Szkolenie nosiło tytuł „Inwazje biologiczne obcych gatunków: przyczyny, skutki, rozwiązania” a jego celem było zaktualizowanie i usystematyzowanie wiedzy na temat gatunków obcych, zwłaszcza inwazyjnych, oraz poznanie przyczyn i skutków inwazji biologicznych oraz metod zapobiegania im. Prowadzącymi szkolenie byli: dr Wojciech Solarz z Zakładu Ochrony Ekosystemów Instytutu Ochrony Przyrody PAN oraz mgr Anna Otręba, pracownik Działu Nauki i Monitoringu Przyrody KPN.

Dyskusja dotyczyła m. in. kryteriów uznawania gatunku za obcy. Zgodnie z definicjami wypracowanymi przez Konwencję o Różnorodności Biologicznej, status gatunku w ogóle nie zależy od czasu, jaki upłynął od jego introdukcji i nawet gatunki, które wprowadzone zostały przed wiekami, nigdy nie zyskują statusu gatunku rodzimego. Na zmianę statusu nie wpływa również zdolność gatunku obcego do samodzielnego rozprzestrzeniania się. Nawet jeśli działanie człowieka ograniczało się wyłącznie do aktu introdukcji gatunku (na przykład poza granicami danego kraju), a następnie rozwój populacji i jej rozprzestrzenianie się następowało w sposób naturalny, to gatunek taki jednoznacznie pozostaje gatunkiem obcym. W czasie dyskusji podniesiono również kwestię bardzo niskiego poziomu wiedzy społeczeństwa o inwazjach biologicznych, podając przykład północnoamerykańskiego dębu czerwonego, który widnieje na emitowanych przez Narodowy Bank Polski monetach groszowych, a także jest sadzony jako tzw. dąb papieski. Dostrzegając konieczność długofalowych działań kontrolnych, uczestnicy szkolenia podkreślali potencjalną trudność, jaką może stanowić zapewnianie stałych funduszy na tego typu programy. Gwarancje finansowania są w tym przypadku konieczne, ponieważ zaprzestanie działań kontrolnych przed osiągnięciem założonego celu (eliminacji obcego gatunku) oznaczałoby zmarnowanie funduszy i wysiłku poświęconego na ten cel w latach poprzednich (odbudowę kontrolowanej populacji). Dyskusja w terenie dotyczyła przede wszystkim oceny skuteczności prowadzonych działań nad prezentowanymi metodami zwalczaniem drzewiastych gatunków inwazyjnych.

Więcej zdjęć ...Temat inwazji biologicznych zdecydowanie powinien być podejmowany w parkach narodowych, zarówno ze względu na to, że obszary te nie są wolne od gatunków obcych, jak i dlatego, że mają one bardzo duży i nie w pełni jeszcze wykorzystywany potencjał w zakresie edukacji ekologicznej w tym zakresie. Zagadnienie to jest szczególnie aktualne w Kampinoskim Parku Narodowym ze względu na znaczne przekształcenie środowiska tego obszaru i wzrastającą antropopresję w strefie ochronnej. Zwalczanie drzewiastych gatunków obcych przyjmuje z każdym rokiem coraz większy rozmiar, dlatego warto mówić o inwazjach zarówno od strony teoretycznej jak i praktycznej. Ze względu na fakt, że głównym zadaniem parków narodowych jest ochrona najcenniejszych elementów przyrody, priorytetem powinny być działania mające na celu zarówno zapobieganie nowym introdukcjom obcych gatunków oraz kontrolę tych gatunków wprowadzonych w przeszłości, które stanowią największe zagrożenie dla lokalnego środowiska przyrodniczego.

Istnienie duża potrzeba wymiany informacji pomiędzy jednostkami (np. różnymi parkami narodowymi, Regionalnymi Dyrekcjami Ochrony Środowiska, organizacjami pozarządowymi), które podejmują działania nad ograniczaniem inwazji. Także w ramach Parku konieczna jest wymiana doświadczeń w tej dziedzinie pomiędzy pracownikami.

Ponadto, wobec bardzo niskiego stanu wiedzy społeczeństwa o gatunkach obcych, pożądane jest większe zaangażowanie parków narodowych w edukację o inwazjach biologicznych. Skala ruchu turystycznego w parkach narodowych stwarza realną szansę skutecznego podniesienia poziomu świadomości w tym temacie.

Projekt pt. Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych realizowany przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska (01-445 Warszawa, ul. Erazma Ciołka 13; tel./fax 22 877 23 59; e-mail:zarzą Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. ) we współpracy z parkami narodowymi.