Szanowni Państwo
NOWA oficjalna strona internetowa Kampinoskiego Parku Narodowego została uruchomiona pod adresem:

 

https://kampn.gov.pl

 

Obecna strona będzie funkcjonować pod starym adresem, lecz nie będą pojawiać się na niej nowe informacje,
a obecnie na niej zawarte nie będą już aktualizowane.


 

Nową stronę wydano w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

 

 

logos.png 

Spis treści

 

Roślinność rzeczywista i użytkowanie ziemi

Zlewnia ZMŚP "Kampinos" wg regionalizacji geobotanicznej należy do krainy Północnomazowiecko-kurpiowskiej, a w jej obrębie do podkrainy Wkry, okręgu Kotliny Warszawskiej i podokręgu Puszczy Kampinoskiej.

Roślinność rzeczywista była kilkakrotnie badana i kartowana w ramach KPN. Pierwsze badania fitosocjologiczne przeprowadził prof. Roman Kobendza. Kartowanie roślinności rzeczywistej wykonano w latach 60. i 70. XX w. w formie niepublikowanych operatów urządzania lasu oraz glebowo-siedliskowych, opracowywanych na potrzeby KPN. Leśne jednostki taksacyjne (zespoły leśne i odpowiadające im typy siedliskowe lasu) zostały scharakteryzowane na przełomie 1970./1980. Ze względu na obniżanie się zwierciadła wód podziemnych w drugiej połowie XX w., zmianie podlegały najbardziej "czułe" typy siedlisk, a wyniki wcześniejszych badań jej nie uwzględniają, dotyczy to zwłaszcza ekosystemów wilgociolubnych.

Szczegółowy i miarodajny obraz stanu roślinności stworzyło kartowanie fitosocjologiczne wykonane na początku lat 1990. w ramach planu ochrony KPN. Skala kartowania roślinności wynosiła 1:10000, a jego wyniki zostały zgeneralizowane do skali 1:25000. Na podstawie mapy roślinności rzeczywistej wyodrębniono 69 typów fitocenoz (zbiorowisk roślinnych), które następnie zagregowano do 24. Podstawą kartowania były kryteria florystyczno-fitosocjologiczne, np.: skład gatunkowy, różnorodność, faza rozwoju (np. postać młodociana, postać dojrzała), stopień odkształcenia (średnio, silnie i bardzo silnie) itp.

Rozmieszczenie typów zbiorowisk roślinnych jest drobnomozaikowe, chociaż tworzą one pewne większe grupy. Niewielkie płaty roślinności o odmiennym typie sąsiadują ze sobą. Jest to wynik zmienności rzeźby, litologii i gleb na niewielkim obszarze (strefy przejściowe między mokradłami a bagnami). Obniżanie się poziomu wód gruntowych spowodowało zmiany siedliskowe, wyrażające się ewolucją olsów w łęgi, a następnie w grądy, a w wypadku siedlisk ubogich również w kierunku borów mieszanych wilgotnych oraz różnie przebiegającą degradację torfowisk niskich i turzycowisk w kierunku zbiorowisk nieokreślonych. Przewidywanie dalszego kierunku sukcesji zbiorowisk jest zatem trudne. Uruchomienie procesu sukcesji wtórnej spowodowała zmiana użytkowania terenu (wykupienie gospodarstw rolnych np. we wsiach: Narty, Korfowe, Grabina czy Szymanówek). W wyniku porzucenia gospodarki rolnej powstało szereg stadiów zarastania ugorów; na obszary dawnych pól, bardziej suchych i uboższych, wkraczają gatunki roślin związane ze zbiorowiskami ruderalnymi, łąkowymi i murawami piaskowymi. Na nieco bardziej żyznych siedliskach pojawiają się szybko siewki brzozy i sosny, tworząc plamistą strukturę przestrzenną roślinności. W obrębie żyznych i wilgotnych obszarów trwa sukcesja w kierunku łąk świeżych. Powstało wiele zbiorowisk pośrednich między łąkami, pastwiskami a ziołoroślami na skutek nieregularnego koszenia łąk i sporadycznego wypasu.

Wśród zbiorowisk charakteryzujących utwory piaszczyste dominują zbiorowiska nieokreślone z grupy borów sosnowych i mieszanych (związek Dicrano-Pinion) właściwe dla wydm oraz bór mieszany typowy i leszczynowy Querco roboris-Pinetum typicum i Q. r.-P. coryletosum). Do najbardziej charakterystycznych zbiorowisk roślinnych, odpowiadających krajobrazom hydrogenicznym należy ols porzeczkowy Ribeso nigri-Alnetum oraz torfowisko niskie z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae. Z olsem są związane zarośla łozowe Salicetum pentandro-cinereae, szuwary wielkoturzycowe (związek Magnocaricion), a wzdłuż cieków łęgi olszowo-jesionowe Fraxino-Alnetum. Na obszarach przejściowych między mokradłami a wydmami dominują łąki wilgotne i mokre (związek Calthion), świeże owsicowe Arrhenatheretum elatioris oraz lasy liściaste na glebach mineralnych (Querco-Fagetea). Zbiorowisko lasów liściastych na glebach mineralnych (Querco-Fagetea) z dominacją olchy czarnej Alnus glutinosa jest przejściowym zbiorowiskiem powstałym w wyniku przesuszenia olsów Ribeso nigri-Alnetum lub/i łęgu olszowo-jesionowego Fraxino-Alnetum i będzie najprawdopodobniej przekształcało się w grąd wilgotny Tilio-Carpinetum.

Na piaskach wydmowych, oprócz wymienionych zbiorowisk, przeważają bory mieszane świeże Querco roboris-Pinetum z dominacją sosny zwyczajnej Pinus sylvestris, grądy subkontynentalne świeże Tilio-Carpinetum dębowo-lipowo-grabowe z domieszką sosny oraz dąbrowy świetliste Potentillo albae-Quercetum najczęściej z domieszką lub nawet dominacją sosny Pinus sylvestris.


Roślinność rzeczywista w zlewni Kampinos (d. Pożary); stan w 1993 roku

 

Typy zbiorowisk roślinnych w badanej zlewni nawiązują do litologii, typów gleb i rzeźby terenu (zwłaszcza spadków). Bardzo wyraźna zależność między typem zbiorowisk a głębokością zwierciadła wód podziemnych jest szczególnie charakterystyczna w strefach przejściowych między wydmami a mokradłami. Największa zmienność przestrzenna zbiorowisk roślinnych występuje w strefie krawędzi Równiny Łowicko-Błońskiej (koło Grabiny i Korfowego) oraz w strefie przejściowej pomiędzy mokradłami a wydmami (północna część zlewni).

W południowej części zlewni, położonej na Równinie Łowicko-Błońskiej w strefie otuliny KPN pozostały grunty użytkowane rolniczo (pola orne, łąki, pastwiska, sady i niska zabudowa). Większość użytków rolnych stanowi kompleks segetalny ubogi na glebach brunatnych wyługowanych oraz rdzawych wytworzonych z piasków luźnych. Pozostałości gruntów ornych w obrębie KPN są poddane spontanicznej sukcesji wtórnej - kreatywnej i powoli zarastają.

 

Ostatnia modyfikacja dnia: 12-02-2011 dokonana przez: Adam Olszewski

 

Projekty
NFOŚiGW - logo Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska - logo
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska
Projekty finansowane z Unii Europejskiej Lasy Państwowe - logo