• image
  • image
  • image
 

Szanowni Państwo
NOWA oficjalna strona internetowa Kampinoskiego Parku Narodowego została uruchomiona pod adresem:

 

https://kampn.gov.pl

 

Obecna strona będzie funkcjonować pod starym adresem, lecz nie będą pojawiać się na niej nowe informacje,
a obecnie na niej zawarte nie będą już aktualizowane.


 

Nową stronę wydano w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”
współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

 

 

logos.png 

Współpraca międzynarodowa

Sumienna praca wymaga ciągłego doskonalenia, wymiany spostrzeżeń i doświadczeń. Czasem wystarczają tylko spotkania i rozmowy, które w rezultacie zmieniają nasz punkt widzenia, otwierają oczy na nowe rozwiązania, poszerzają horyzonty. Patrząc z zewnątrz na park narodowy, nie zawsze dostrzegamy, z jakimi problemami borykają się jego pracownicy. Najczęściej są to tematy związane ze sposobami ochrony przyrody, obecnością ludzi w parku i w pobliżu jego granic, działaniami mającymi na celu przekazanie informacji na temat środowiska przyrodniczego i konieczności zachowania tworów i składników przyrody dla przyszłych pokoleń. Kampinoski Park Narodowy ze względu na bliskie sąsiedztwo Warszawy boryka się z wieloma problemami wynikającymi z tego sąsiedztwa, jak np. ogromna presja urbanizacyjna, presja turystyczna, zaśmiecenie, zagrożenie pożarowe, obecność gatunków obcych i inwazyjnych. Z tego też względu możliwość nawiązywania kontaktów z instytucjami zajmującymi się podobną tematyką daje szansę na skorzystanie z czyichś doświadczeń, wspólne poszukiwanie i znalezienie lepszych rozwiązań. Pracownicy Kampinoskiego Parku Narodowego dostrzegają tę szansę i korzystają aktywnie z szeroko prowadzonej współpracy, której celem jest zapewnienie możliwie najlepszej ochrony wartości przyrodniczych i kulturowych parku.
W chwili obecnej trwa współpraca z dwoma partnerami z zagranicy:
- Indiana Dunes National Lakeshore (USA) – od 15 kwietnia 1998 r.
- Regionalnym Parkiem Naturalnym Wogezy Północne (Francja)


Od 1997 r. Kampinoski Park Narodowy jest aktywnym członkiem międzynarodowej organizacji Eurosite. Podstawowym celem tego stowarzyszenia jest wymiana i propagowanie wiedzy oraz dobrych praktyk gospodarowania i zarządzania siedliskami przyrodniczymi. Działając na poziomie lokalnym i międzynarodowym, stowarzyszenie łączy potrzeby i oczekiwania poszczególnych członków. Priorytetowym zadaniem jest opracowanie ogólnoeuropejskiej strategii zarządzania obszarami chronionymi. Kontakty robocze z parkami zachodnimi utrzymywane były jeszcze przed wstąpieniem parku do tej organizacji. W 1994 r. pod auspicjami Eurosite nawiązana została współpraca z holenderskimi parkami narodowymi Meinweg i Groote Peel. Trwała 12 lat. Przyniosła każdej stronie dużo korzyści i została wysoko oceniona. Odbyło się w tym czasie wiele spotkań, seminariów i konferencji, na których szczegółowo omawiano zagadnienia związane z ochroną przyrody, dyskutowano o metodach i technikach zarządzania zasobami przyrodniczymi, wymieniano informacje, dzieląc się przy okazji własnymi doświadczeniami i osiągnięciami.

Warto wiedzieć
Na świecie stosuje się ok. tysiąca nazw na określenie obszarowych form ochrony przyrody, co praktycznie uniemożliwia przeprowadzenie jakichkolwiek porównań w skali globalnej. Na przykład park narodowy (national park) w Wielkiej Brytanii jest obszarem o stosunkowo słabym reżimie ochronnym, ekstensywnie użytkowanym i niejednokrotnie dość gęsto zaludnionym, podczas gdy w wielu innych krajach, a także w naszym, park narodowy uważany jest za najwyższą formę ochrony przyrody. Ważnym krokiem w kierunku ujednolicenia kategorii ochronnych było opracowanie przez Światową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) systemu typologii i klasyfikacji obszarów chronionych. W obowiązującym od 1992 r. zmodyfikowanym systemie klasyfikacyjnym wyróżniono sześć kategorii oznakowanych cyframi rzymskim.


Regionalny Park Naturalny Wogezy Północne

Położenie: północno-wschodnia Francja, pomiędzy Strasburgiem i Metz, w przygranicznym regionie Alzacji i Lotaryngii
Powierzchnia: 130,5 tys. ha
Rok utworzenia: 1975, od 1989 rezerwat biosfery, w 1998 stał się częścią Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Wogezy Północne-Piaskowce Pfälzerwaldu (Nadrenia-Palatynat w Niemczech)

Regionalny Park Naturalny Wogezy Północne obejmuje północną część masywu Wogezów, gór zbudowanych z piaskowców, bardzo malowniczych, choć niewysokich – najwyższy szczyt Grand Wintersberg wznosi się na wysokość 580 m n.p.m. Wogezy wypiętrzyły się w triasie, ok. 200 mln lat temu. Ruchy górotwórcze oraz erozja spowodowały utworzenie wychodni skalnych w formie płaskowyży lub zerodowanych skał o różnych kształtach. Subatlantycki klimat z wpływami atlantyckiego przyczynił się do dużego zróżnicowania przyrodniczego tego regionu. W parku występują zarówno obszary leśne, jak i tereny otwarte (torfowiska, łąki, wrzosowiska). Rolnictwo rozwinęło się głównie na mniej stromych zboczach i w dolinach (winnice, sady, hodowla krów i kóz). Najbardziej charakterystyczny jest widok zalesionych gór, gdzie spomiędzy drzew wyłaniają się monumentalne skały, na szczycie których zachowały się średniowieczne zamki lub ich ruiny.
Naturalnymi zbiorowiskami leśnymi regionu są buczyny. Obok nich występują też lasy, w których dominują dąb, olcha, jesion, klon lub jodła. Znaczne obszary zajmują sztucznie posadzone drzewostany sosnowe i świerkowe. W leśnych ostępach Wogezów można spotkać m.in. dzika, sarnę, jelenia, borsuka, żbika, rzadziej rysia. Wśród ptaków na uwagę zasługują silne populacje sokoła wędrownego, puchacza, pójdźki oraz dzięcioła czarnego. Bogaty jest świat motyli – ponad 1300 gatunków.
Występowanie wielu bogactw naturalnych (lasy, woda, skały, ruda żelaza, ropa naftowa) przyciągnęło w przeszłości na te tereny wielu inwestorów. Powstały przedsiębiorstwa eksploatacji i obróbki piaskowca, huty szkła i żelaza, zakłady przemysłu drzewnego, które pracują do dziś. Ta stosunkowo duża koncentracja przemysłu, w połączeniu z mieszanką kultur, języków, architektury i dziedzictwa historycznego regionu, miała bezpośredni wpływu na określenie statutowych zadań parku. Za główny cel działalności uznano zrównoważony rozwój regionu, czyli taki rozwój społeczno-gospodarczy, który zagwarantuje zaspokajanie podstawowych potrzeb miejscowej ludności i jednocześnie zapewni pełną ochronę istniejącego tu bogactwa przyrodniczego, historycznego i kulturowego.
Na duży ruch turystyczny w Wogezach Północnych silny wpływ mają nie tylko walory przyrodnicze regionu, ale także bezpośrednie sąsiedztwo z Niemcami. Park jest dobrze przygotowany na każdego gościa: 2600 km znakowanych szlaków pieszych, konnych i rowerowych, dobrze rozwinięta baza noclegowa (schroniska, hotele) i gastronomiczna, liczne obiekty związane z dziedzictwem kulturowym Alzacji i Lotaryngii, m.in. 2 zamki renesansowe, 35 zamków obronnych wzniesionych na piaskowcach Wogezów, 26 muzeów. Dla miłośników historii dużą atrakcję stanowią fortyfikacje linii Maginota.
Od 2007 r. Regionalny Park Naturalny Wogezy Północne współpracuje z Kampinoskim Parkiem Narodowym w ramach trójstronnej umowy, której trzecim partnerem jest Berezyński Rezerwat Biosfery.

Warto wiedzieć
● Regionalne parki naturalne we Francji zajmują 13% powierzchni kraju. Wszystkie powstają oddolnie, z inicjatywy społeczności lokalnej, która dobrowolnie i bez zastrzeżeń akceptuje ograniczenie użytkowania terenu i zasobów w celu zapewnienia właściwej ochrony wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych i krajobrazowych danego obszaru.
● Według legendy w 1858 r. wielka susza pozbawiła Wogezy Północne owoców, którymi co roku ozdabiano świąteczną choinkę. Ich brak sprawił, że jedyną ozdobą bożonarodzeniowego drzewka była wanilia. Pracownik miejscowej huty szkła nie mógł się z tym pogodzić i postanowił wykonać kilka szklanych bombek dmuchanych przypominających kształtem owoce. Nie zdawał sobie sprawy, że jego wyrób wpłynie na zmianę tradycji. W krótkim czasie moda na bombki szklane stała się powszechna. Uznano, że ręcznie wykonana bombka jest małym dziełem sztuki i wyjątkową ozdobą świątecznego drzewka.

Projekty realizowane w ramach umowy to m.in.
- Sowy lasów Białorusi, Polski Francji. Celem badań było poznanie składu gatunkowego i zagęszczenia sów na wybranych transektach leśnych.
- Urbanizacja. Do tej pory odbyły się dwie wzajemne wizyty, których celem było przekazanie informacji dot. metod i technik zarządzania oraz właściwego gospodarowania zasobami przyrodniczymi
- Opracowanie fauny pluskwiaków KPN i opracowanie zespołu chrząszczy, głównie saproskylicznych Berezyńskiego Rezerwatu Biosfery
- Warsztaty edukacyjne mające na celu wymianę doświadczeń, prezentację narzędzi używanych przez każdego z partnerów podczas pracy
- Opracowanie gry edukacyjnej nt rezerwatów biosfery


Indiana Dunes National Lakeshore

Położenie: środkowy wschód Stanów Zjednoczonych, wybrzeże jeziora Michigan w stanie Indiana, ok. 80 km na wschód od miasta Chicago
Powierzchnia: 6142 ha
Rok utworzenia: 1966

Różnorodność amerykańskich parków znajduje odzwierciedlenie w nadawanych im tytułach. Oprócz parków narodowych (national park) są m.in. narodowe rezerwaty (national preserve), pomniki przyrody i kultury (national monument), miejsca pamięci narodowej (national memorial), miejsca historyczne (national historic site), narodowe brzegi jezior (national lakeshore). Niektóre z wymienionych określeń jednoznacznie mówią same za siebie, inne zaś mogą się odnosić do najrozmaitszych elementów krajobrazu czy zabytków. Amerykański System Parków Narodowych obejmuje 398 obszarów chronionych. Tylko 58 oficjalnie zakwalifikowano jako parki narodowe, ale pozostałe również potocznie nazywa się parkami.
Indiana Dunes National Lakeshore obejmuje nadbrzeżny fragment jeziora Michigan. Starania o objęcie ochroną tego obszaru podjęto na przełomie XIX i XX w. Mimo wyjątkowych walorów przyrodniczych i krajobrazowych brzegu jeziora Michigan w stanie Indiana upłynęło ponad pół wieku zanim utworzono tu park o statusie „narodowym”.
Ukształtowanie terenu Indiana Dunes ma ścisły związek z działalnością lodowca, głównie w okresie zlodowacenia Wisconsin. W miarę jak lądolód cofał się na północ, jezioro zmieniało swoją wielkość. W krajobrazie wyraźnie zaznaczone są cztery ostatnie fazy przemieszczania się linii brzegowej jeziora Michigan, reprezentowane przez formacje eoliczne w postaci wałów wydmowych oraz sąsiadujące z nimi obszary bagienne i podmokłe. Ta różnorodność krajobrazów nadaje parkowi charakter skomplikowanej układanki, w której poszczególnym puzzlom odpowiadają odmienne środowiska.
Park wyróżnia się zdumiewającą różnorodnością flory. Składa się na nią 1130 rodzimych gatunków roślin naczyniowych. Na wydmach dominują bory sosnowe z sosną Banksa i sosną wejmutką. Żyźniejsze siedliska zajmują lasy dębowe i bukowo-klonowe. Występuje też jedno z najrzadszych zbiorowisk leśnych na kontynencie amerykańskim – sawanna dębowa. W miejscach wilgotnych cieniste zagajniki dają schronienie rzadkim roślinom i licznym zwierzętom.
Kompleksy leśne zamieszkuje wiele małych ssaków, jak ryjówki czy norniki. Największym roślinożercą jest jeleń wirginijski, a największym drapieżnikiem kojot. Dominującą grupą zwierząt wśród kręgowców stanowią ptaki – zarejestrowano 337 gatunków, w tym 113 gatunków lęgowych.
Piękno parku Indiana Dunes można kontentować spokojnie lub spędzić w nim czas rekreacyjnie nad wodą, uprawiając sporty wodne lub łowiąc ryby. Odwiedzający mają do dyspozycji rozległe plaże, ponad 70 km szlaków turystycznych, duże pole kempingowe i miejsca piknikowe. Wszystkie szlaki oraz obiekty turystyczne są przystosowane dla osób niepełnosprawnych.

Zakres współpracy obejmuje:
- badania naukowe i zbiór danych
- metody i techniki zarządzania i gospodarowania zasobami przyrodniczymi
- techniki, programy i infrastruktura dla edukacji ekologicznej
- zagospodarowanie turystyczne
- komunikacja elektroniczna i wymiana informacji
- wspieranie organizacji społecznych i ochotników działających na rzecz Parku

W okresie współpracy Kampinoskiego Parku Narodowego i Indiana Dunes National Lakeshore strona polska uzyskała wiele pożytków i korzyści, do których należą, między innymi:
- dostęp do szczegółowych informacji: naukowych, na temat organizacji pracy, przepisów prawa. KPN otrzymał plan ochrony Indiana Dunes National Lakeshore oraz wiele pozycji literatury fachowej,
- projekt bardzo ciekawej ekspozycji stałej KPN dla Centrum Edukacji w Izabelinie opracowany bezpłatnie przez wybitnych amerykańskich specjalistów z Harpers Ferry Center. W tym czasie (1999) była to wystawa nie mająca odpowiednika w Polsce,
- trzyletnie badania naukowe w KPN prowadzone przez specjalistów z Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Ekologii PAN i KPN przy merytorycznej konsultacji naukowców ze Służby Parków Narodowych Stanów Zjednoczonych na temat bilansu wodnego KPN. Te niezwykle ważne badania dla ochrony przyrody KPN zostały sfinansowane przez II Fundusz Polsko-Amerykański im. Marii Skłodowskiej-Curie,
- staże pracowników w Indiana Dunes i KPN, które stanowią doskonałą okazję do wymiany doświadczeń parków w zakresie edukacji, badań naukowych i zagospodarowania turystycznego, a także daje możliwość zacieśnienia współpracy i przyjaźni pomiędzy parkami i pracownikami. W trzytygodniowych stażach udział wzięło 8 pracowników KPN. Dzięki współpracy z Ambasadą Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej na wyjazdy studyjne po amerykańskich parkach narodowych i poznanie organizacji zajmujących się ochroną przyrody udały się 4 osoby z KPN,
- bieżąca wymiana informacji na temat funkcjonowania i ochrony naszych parków narodowych (korespondencja listowna, e-mail, rozmowy telefoniczne, wymiana wydawnictw).


EUROSITE

Eurosite jest stowarzyszeniem z siedzibą w Hertogenbosch (Holandia) zrzeszającym instytucje rządowe i organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną przyrody na kontynencie europejskim. Obecnie liczy 62 członków z 21 krajów. Zawiązane zostało w 1989 r. we Francji w odpowiedzi na zapotrzebowanie na wymianę praktycznych i technicznych informacji z zakresu zarządzania cennymi obszarami przyrodniczymi Europy. Inicjatywa zrodziła się w połowie lat 80. pomiędzy jednostkami administrującymi podobnymi pod względem przyrodniczym obszarami w północnej Francji, Wielkiej Brytanii i Holandii, z czasem objęła też tereny Europy Środkowej i Wschodniej. Odniesiony sukces przyczynił się do uruchomienia w 1987 r. programu partnerskiej współpracy znanego pod nazwą Twinningowy Program Europejskich Obszarów Naturalnych, który łączył wtedy 33 obszary Wspólnoty Europejskiej.
Podstawowym celem Eurosite jest wymiana i propagowanie wiedzy oraz dobrych praktyk gospodarowania i zarządzania siedliskami przyrodniczymi. Działając na poziomie lokalnym i międzynarodowym, stowarzyszenie łączy potrzeby i oczekiwania poszczególnych członków. Priorytetowym zadaniem jest opracowanie ogólnoeuropejskiej strategii zarządzania obszarami chronionymi.
Kampinoski Park Narodowy członkiem Eurosite został w 1997 r., choć kontakty utrzymywał już wcześniej. W 1994 r. pod auspicjami Eurosite nawiązana została współpraca z holenderskimi parkami narodowymi Meinweg i Groote Peel. Trwająca 12 lat przyniosła każdej stronie dużo korzyści i została wysoko oceniona. Odbyło się w tym czasie wiele spotkań, seminariów i konferencji, na których szczegółowo omawiano zagadnienia związane z ochroną przyrody, dyskutowano o metodach i technikach zarządzania zasobami przyrodniczymi, wymieniano informacje, dzieląc się przy okazji własnymi doświadczeniami i osiągnięciami.
W 2002 r. Kampinoski Park Narodowy był organizatorem i gospodarzem warsztatów szkoleniowych i dorocznego Zjazdu Generalnego Eurosite, co było jednym z ważniejszych wydarzeń związanych z członkowstwem w tej organizacji. Na pamiątkę pobytu w Puszczy Kampinoskiej uczestnicy Zjazdu zasadzili dąb „Eurosite” w Alei Trzeciego Tysiąclecia w Granicy.
Wymiernym efektem dotychczasowej współpracy jest poszerzenie wiedzy zawodowej pracowników parku dzięki uczestnictwu w wielu międzynarodowych warsztatach, szkoleniach, konferencjach, sympozjach i wyjazdach terenowych. Ważna jest też możliwość wymiany doświadczeń z europejskimi specjalistami z zakresu ochrony środowiska naturalnego.


UNESCO -MaB

Tereny Kampinoskiego Parku Narodowego wraz z jego otuliną w 2000 r. otrzymały tytuł Rezerwatu Biosfery Puszcza Kampinoska. Tym samym nasza mała ojczyzna dołączyła do międzynarodowej sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO w ramach programu Człowiek i Biosfera (Man and Biosphere – MaB) – prestiżowego grona obszarów o unikatowych walorach przyrodniczych, na których ochrona przyrody idzie w parze ze zrównoważonym rozwojem ekonomicznym.

W dniu 5 lipca 2023 r. powołana została Rada Koordynacyjna Rezerwatu Biosfery Puszcza Kampinoska, której Kampinoski Park Narodowyjest członkiem. Celem działania Rady jest wspieranie współpracy oraz budowanie platformy wymiany informacji i doświadczeń, integrowanie różnych grup interesu oraz inicjowanie działań na rzecz właściwego funkcjonowania i rozwoju Rezerwatu Biosfery.

Kampinoski Park Narodowy wraz z otuliną tworzy Rezerwat Biosfery „Puszcza Kampinoska”, wchodzący w skład Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery. Sieć ta, licząca obecnie 748 obiektów ze 134 krajów, powstała w ramach programu UNESCO MaB („Man and Biosphere” – ang. „Człowiek i Biosfera”), zainicjowanego w 1971 r. z myślą o ochronie różnorodności biologicznej i poprawie zdolności obserwowania zmian ekologicznych w obszarze całej planety.

Obecnie program MaB służy nie tylko celom związanym z ochroną przyrody, ale także promowaniu i wdrażaniu idei zrównoważonego rozwoju. Rezerwaty biosfery, w tym „Puszcza Kampinoska”, mają pełnić funkcję obszarów pokazowych, gdzie owa idea jest wprowadzana w życie. Zrzeszenie rezerwatów w światowej sieci ma służyć ułatwieniu wymiany informacji, wiedzy i dobrych praktyk oraz umożliwieniu szeroko pojętej współpracy obejmującej różne dziedziny. Możliwość wymiany doświadczeń i podejmowania współpracy w ramach sieci jest niezwykle ważna szczególnie z uwagi na fakt, że rezerwat biosfery jest bardzo elastyczną formą ochrony przyrody i w każdym państwie funkcjonuje nieco inaczej. Przepływ informacji i podejmowanie wspólnych inicjatyw pozwala na wzajemne czerpanie inspiracji ze swoich działań i unikanie błędów popełnionych przez innych członków sieci. Dla ułatwienia kooperacji między rezerwatami wewnątrz sieci globalnej utworzono również sieci regionalne i tematyczne.

Rezerwat Biosfery „Puszcza Kampinoska” jest członkiem sieci regionalnej EuroMAB, zrzeszającej rezerwaty biosfery z Europy i Ameryki Północnej. Ponadto, formalne lub nieformalne porozumienie o ściślejszej współpracy może łączyć indywidualne rezerwaty biosfery, jak ma to miejsce w przypadku Puszczy Kampinoskiej i Rezerwatu Biosfery Wogezy Północne we Francji. Szczegółowy zakres współpracy z tym rezerwatem można znaleźć we wcześniejszej części działu „Współpraca”.

Projekty
NFOŚiGW - logo Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska - logo
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska
Projekty finansowane z Unii Europejskiej Lasy Państwowe - logo